Przemoc w rodzinie – nie bądź bierny

Przemoc w rodzinie z uwagi na poważne konsekwencje fizyczne, psychiczne i wychowawcze, stanowi ogromny problem społeczny. Tragedie rozgrywające się w zaciszu czterech ścian, wywierają szczególne piętno na dzieciach. Dlatego każda informacja o przemocy powinna być sprawdzana przez podmioty posiadające właściwe kompetencje, a wobec sprawców stosowane adekwatne środki prawem przewidziane.
Przemoc w rodzinie jest zjawiskiem, któremu trzeba zapobiegać, a jeśli już wystąpi, starać się możliwie jak najszybciej udzielić pomocy osobom nią dotkniętym.

Sprawcy i ofierze nie zależy, aby ktokolwiek dowiedział się o tym, że w rodzinie dochodzi do przemocy. Ofiary najczęściej wstydzą się tego, co je spotkało oraz obwiniają siebie o agresywne zachowanie innego członka rodziny. Czują się bezradne, a tym samym nie mają siły przeciwstawić się przemocy, która niszczy całe rodziny, nie pozwala dzieciom się rozwijać, a dorosłym odbiera chęć do życia. Takim osobom należy pomóc. Jednak, aby to zrobić, w pierwszej kolejności należy mieć sygnał, informację, że do przemocy doszło, a często ofiary przemocy nie potrafią zdefiniować niszczącego zachowania członka rodziny, jako przemoc.
Skutki przemocy są przeważnie długotrwałe. Osoby doświadczające przemocy w rodzinie nawet po wielu latach, już jako dorośli, mierzą się z konsekwencjami doświadczonej przemocy, wnosząc jej skutki do kolejnych relacji rodzinnych. W sposób szczególny przemoc dotyka dzieci, osoby starsze, osoby z niepełnosprawnościami, czyli najsłabsze, wymagające wyjątkowej ochrony, a przede wszystkim wsparcia.

Podejmowanie interwencji przez policjantów wobec rodziny dotkniętej przemocą odbywa się w oparciu o procedurę „Niebieskie Karty” i nie wymaga zgody osoby dotkniętej przemocą w rodzinie. Na uwagę zasługuje fakt, że ustawodawca („gospodarzem” ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie jest minister do spraw zabezpieczenia społecznego) wskazał grupę podmiotów (przedstawiciele jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, Policji, oświaty i ochrony zdrowia), zobowiązanych do podejmowania działań na rzecz rodzin, w których dochodzi do tego zjawiska, celem wzmocnienia skuteczności działań na rzecz poprawy między innymi bezpieczeństwa osób dotkniętych przemocą w rodzinie. Realizowane zadania ukierunkowane są zarówno na rzecz osób dotkniętych przemocą w rodzinie, jak również podejmowane są względem osób, wobec których istnieje podejrzenie, że tą przemoc stosują.

Zgodnie obowiązującymi przepisami, celem stworzenia skutecznego systemu ochrony osób dotkniętych przemocą w rodzinie, Policja w trybie art. 15 aa ust. 1 ustawy o Policji ma prawo wobec osoby, która swoim zachowaniem polegającym na stosowaniu przemocy w rodzinie (w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie) stwarza zagrożenie dla życia lub zdrowia osoby dotkniętej tą przemocą, wydać nakaz natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakaz zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia. Celem przyjętego rozwiązania jest szybkie izolowanie osoby stosującej przemoc od osoby dotkniętej przemocą w sytuacjach, gdy stwarza ona zagrożenie dla jej życia lub zdrowia. Nakaz lub zakaz obowiązuje przez okres 14 dni, z możliwością przedłużenia czasu jego obowiązywania przez sąd.

W przypadku niestosowania się do zastosowanych środków zapobiegawczych policjant ma prawo wydać nakaz lub zakaz zarówno podczas interwencji podjętej we wspólnie zajmowanym mieszkaniu lub jego bezpośrednim otoczeniu, jak również w związku z powzięciem informacji o stosowaniu przemocy w rodzinie, w szczególności w wyniku zgłoszenia przez osobę dotkniętą przemocą w rodzinie, kuratora sądowego lub pracownika jednostki organizacyjnej pomocy społecznej, w związku z wykonywaniem ustawowych obowiązków.

W sytuacji stwierdzenia lub uzyskania informacji o niestosowaniu się do nakazu lub zakazu przez osobę stosującą przemoc w rodzinie, policjant podejmuje czynności niezbędne do przywrócenia stanu zgodnego z prawem, podejmuje czynności niezbędne do zastosowania wobec sprawcy wykroczenia (określonego w art. 66b k.w.) trybu przyspieszonego na podstawie przepisów k.p.w.
Jeżeli podczas interwencji pojawi się choćby najmniejsza przesłanka świadcząca o stosowaniu przemocy wobec członka rodziny, funkcjonariusz wypełni formularz – A – „Niebieskie Karty”, a sprawcę, jeżeli zachodzą prawne przesłanki, izoluje. O pomoc można zawsze zwrócić się do dzielnicowego, któremu należy przekazać informację dotyczącą zagrożenia. Można również zadzwonić pod numer 800 120 002 - Ogólnopolski Telefon dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia”

podinsp. Aneta Pola
Ekspert Wydziału Prewencji KWP we Wrocławiu
i Wojewódzki Koordynator Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie