Europejscy młodzi twórcy w centrum polskiej prezydencji w Radzie UE. Potrzebne nowe podejście do wsparcia ich karier

Czas naszej prezydencji w Unii Europejskiej od strony kultury chcemy wykorzystać jak najlepiej dzięki instytucjom, z którymi współpracujemy. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego współpracuje z Instytutem Adama Mickiewicza, czyli instytucją odpowiedzialną za promocję kultury polskiej na świecie, oraz Narodowym Centrum Kultury, czyli instytucją, która współpracuje z instytucjami kultury w Polsce. Chcemy, żeby temat prezydencji europejskiej był obecny zarówno w Polsce, jak i poza Polską – mówi agencji Newseria Hanna Wróblewska, ministra kultury i dziedzictwa narodowego.

Hasłem drugiej polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej, która potrwa od 1 stycznia do 30 czerwca br., jest „Bezpieczeństwo, Europo”. Jak podkreśliła ministra przy okazji uroczystej inauguracji, Polska obejmując prezydencję w Radzie Unii Europejskiej, zaprasza Europę do dialogu, w którym polskie dziedzictwo mówi rozpoznawalnym językiem, buduje mosty między tradycjami, pokoleniami i narodami.

W ciągu najbliższego półrocza pod hasłem „Culture sparks unity” w ponad 20 europejskich państwach Instytut Adama Mickiewicza zorganizuje blisko 100 wydarzeń kulturalnych: koncertów, spektakli, wystaw, pokazów filmowych i spotkań literackich, promujących polską kulturę, z naciskiem na młode pokolenie. Dzięki współpracy z artystami z innych państw UE i kandydujących do Wspólnoty zagraniczny program kulturalny prezydencji ma być symbolem różnorodności i szacunku. Ma też przypominać, że kultura może jednoczyć, łączyć, być przestrzenią do dialogu i międzynarodowej współpracy. Z kolei w krajowym programie prezydencji, prowadzonym przez NCK, znajdą się m.in. koncerty młodych artystów czy Międzynarodowe Forum Europa z Widokiem na Przyszłość, które odbędzie się w czerwcu w Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku. Tym razem postanowiono odejść od centralnych uroczystości na rzecz różnorodnych inicjatyw lokalnych, prezentujących bogactwo kulturalne polskich regionów. Oddanie inicjatywy samorządom ma inspirować lokalne społeczności, wzmacniać tzw. dzielenie się Polską oraz poszerzać dostęp do kultury.

Na prezydencję polską są przewidziane takie same środki, jakie były przewidziane na poprzednią prezydencję, tutaj nie ma rozdmuchanych budżetów. Chcemy, żeby te środki wydać w jak najbardziej adekwatny sposób, mając w kontekście też czasy, w których żyjemy, czyli czasy niepokoju. Podstawą jest hasło prezydencji, jakim jest bezpieczeństwo – mówi Hanna Wróblewska. Organizujemy cykle wystaw, koncertów, ale też dyskusje o poważnych tematach dotyczących odbiorców, polityki audiowizualnej.

Nowoczesne regulacje dla sektora audiowizualnego są jednym z priorytetów polskiej prezydencji w zakresie kultury. Jak wyjaśnia MKiDN, Polska podejmie dyskusje w Radzie UE nad rewizją dyrektywy o audiowizualnych usługach medialnych (AVMS), której przegląd jest zaplanowany na koniec 2026 roku.

Widzimy, że potrzebne są zmiany. Technologia cyfrowa, świat zmienia się tak szybko, że prawo bardzo często za nim nie nadąża. Od nas zależy, jak to prawo cały czas monitorować i przystosowywać, żeby ono było adekwatne do czasów, sprawiedliwe dla twórców i jak najbardziej pro dla odbiorców – podkreśla ministra. Nie chciałabym tutaj mówić o zagrożeniach ze strony sztucznej inteligencji, raczej o tym, jak ją wykorzystać w sposób bardzo świadomy, nie zapominając o prawach twórców.

Drugi priorytet dotyczy młodych twórców i ich wsparcia na początku kariery zawodowej. To zagadnienie zyskuje na znaczeniu na poziomie europejskim. W ramach prezydencji przewidziane są prace nad wspieraniem rozpoczynania kariery w sektorach kreatywnych oraz zmianami i rozwijaniem narzędzi takich jak Program Kreatywna Europa.

Kilka lat temu Francja dyskutowała o mobilności młodych artystów, my do tej dyskusji nawiązujemy. Zrobimy specjalne badania, chcemy sprawdzić, jakie działania naprawdę wsparłyby młodych artystów na starcie w ich karierze – mówi Hanna Wróblewska.  Tutaj nie występuje podział na naszych i innych twórców, mówimy raczej o twórcach w różnych krajach Europy i badamy, jakie elementy działań wsparłyby ich karierę. W Zachęcie w kwietniu organizujemy bardzo dużą, trzydniową konferencję na ten temat, w której wezmą udział zarówno ministrowie kultury z innych krajów, eksperci, kuratorzy, krytycy, jak i młodzi artyści. W trakcie tej konferencji przewidujemy także wizyty studyjne, czyli spotkania z młodymi artystami, aby usłyszeć i zobaczyć też ich perspektywę.

Jak wyjaśnia resort, w ramach konferencji w warszawskiej Zachęcie zaplanowano sześć paneli tematycznych skupiających się na projektowaniu ścieżki zawodowej artysty, zagadnieniach związanych z kształceniem twórców, przyszłości zawodów twórczych, przedsiębiorczości twórców, ich zdrowia oraz wsparcia ich karier. W kwietniu także odbędzie się międzynarodowa konferencja o sztucznej inteligencji w kontekście mediów, usług audiowizualnych i prawa autorskiego. Podczas wydarzenia w Łodzi zaplanowano siedem paneli tematycznych dotyczących pracy dziennikarzy, walki z dezinformacją, sektorów kreatywnych, egzekwowania praw własności intelektualnej, edukacji medialnej i kształtowania kompetencji cyfrowych obywateli. Efektem półrocznej prezydencji mają być przygotowane konkluzje, które będą wskazywały drogi przyszłej polityki audiowizualnej oraz bardzo konkretne działania na rzecz młodych twórców.